Σε μια βόλτα μου στο κέντρο κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων, έπαθα ΣΟΚ από το εμβαδόν που καταλάμβανε στις προθήκες των βιβλιοπωλείων το «Δόγμα του Σοκ» της Ναόμι Κλάιν. Παράλληλα, σε διάφορες περιστάσεις, φίλοι ή και άνθρωποι που μόλις έχω γνωρίσει επιλέγουν αυτό το βιβλίο ως θέμα για να ανοίξουμε συζήτηση. Εντάξει, δεν είναι και μεγάλη έκπληξη να επιτυγχάνει στη χώρα του Λιακόπουλου ένα δήθεν ερευνητικό βιβλίο που «τεκμηριώνει» μια θεωρία συνωμοσίας, ειδικά στις δύσκολες μέρες που ζούμε. Αλλά μιας και πλασάρεται ως προϊόν δημοσιογραφικής δουλειάς, ο αντίλογος προς αυτό είναι επιβεβλημένος.
Από το 2007 που εξεδόθη, επαρκής κριτική του έχει ασκηθεί στην Αγγλική γλώσσα, κριτική που δεν είναι διαθέσιμη στα Ελληνικά. Αν ψάξετε με «Δόγμα του Σοκ» στο google, θα δείτε 375.000 αποτελέσματα, ελάχιστα από τα οποία αφορούν αντίλογο, μιας και η μόνη (γνωστή σε μένα) δημοσιευμένη κριτική είναι αυτή του Αριστείδη Χατζή στο Books Journal (Οκτ. 2011) (pdf).
Νομίζω ότι αξίζει να υπάρξουν περισσότερες πηγές αντιλόγου στα Ελληνικά για τον καλόπιστο Έλληνα αναγνώστη.
Νωρίτερα, και πολύ εκτενέστερα έχει ασχοληθεί και κατά την άποψή μου έχει καταρρίψει το «Δόγμα του Σοκ» ο Johan Norberg, από το Ινστιτούτο Cato, εκδίδοντας το paper «The Klein Doctrine, The rise of disaster polemics». Εδώ το πρωτότυπο. Στο επόμενο video από το ReasonTV συνοψίζει τα κύρια σημεία της κριτικής του σε 9 λεπτά.
Μαζί με τον Νίκο Χαραλάμπους, αποφασίσαμε να το μεταφράσουμε στα Ελληνικά. Στην προσπάθεια συνέδραμαν αποφασιστικά ο Δημήτρης Σταύρου και ο Στέφανος Αθανασιάδης. Παρακάτω το παραθέτω σε scribd αλλά και ελεύθερο κείμενο. Ελπίζω να γίνει έναυσμα για μια παραγωγική συζήτηση.
Το Δόγμα της Κλάιν
Η Άνοδος της Ρητορικής της Καταστροφής
του Johan Norberg
πρωτότυπο κείμενο: http://www.cato.org/pubs/bp/bp102.pdf
Μετάφραση στα Ελληνικά:
Σπύρος Ντόβας, Νίκος Χαραλάμπους
Επιτελική Σύνοψη
Το βιβλίο «Το Δόγμα του Σοκ» της Ναόμι Κλάιν υποτίθεται ότι αποτελεί μια αποκάλυψη της ανάλγητης φύσης του Καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς και του κορυφαίου πρόσφατου υποστηρικτή του, του Μίλτον Φρήντμαν. Η Κλάιν υποστηρίζει ότι ο Καπιταλισμός πάει χέρι-χέρι με την απολυταρχία και τη βαρβαρότητα και ότι δικτάτορες και άλλες μοχθηρές πολιτικές φυσιογνωμίες επωφελούνται από τα «Σοκ» – καταστροφές δηλαδή, φυσικές ή κατασκευασμένες – για να αυξήσουν την εξουσία τους και να εφαρμόσουν αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της ελεύθερης αγοράς. Η Κλάιν αναφέρει τη Χιλή υπό το στρατηγό Αουγκούστο Πινοσέτ, τη Βρετανία υπό τη Μάργκαρετ Θάτσερ, την Κίνα κατά τη διάρκεια της κρίσης της πλατείας ΤιενΑνΜεν και το συνεχιζόμενο πόλεμο στο Ιράκ ως παραδείγματα αυτής της διαδικασίας.
Η ανάλυση της Κλάιν είναι απελπιστικά ελαττωματική, ουσιαστικά σε όλα τα επίπεδα. Τα ίδια τα λόγια του Φρήντμαν τον αναδεικνύουν σε υποστηρικτή της Ειρήνης, της Δημοκρατίας και των Ατομικών Δικαιωμάτων. Υποστήριξε ότι οι σταδιακές οικονομικές μεταρρυθμίσεις είναι συχνά προτιμότερες από τις απότομες και ότι οι πολίτες θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι σχετικά με αυτές, ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα εκ των προτέρων. Επιπλέον, ο Φρήντμαν καταδίκασε το καθεστώς Πινοσέτ και αντιτάχθηκε στον πόλεμο του Ιράκ.
Τα ιστορικά παραδείγματα της Κλάιν επίσης καταρρέουν αν εξεταστούν λεπτομερειακά. Για παράδειγμα, η Κλάιν ισχυρίζεται ότι η καταστολή στην Πλατεία Τιεν-Αν-Μεν είχε σκοπό να συντρίψει την αντίθεση στις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, όταν στην πραγματικότητα, είχε ως αποτέλεσμα το πάγωμα της απελευθέρωσης για χρόνια. Επίσης υποστηρίζει ότι η Θάτσερ χρησιμοποίησε τον πόλεμο στα Φώκλαντς ως κάλυψη για τις αντιδημοφιλείς οικονομικές της πολιτικές, ενώ στην πραγματικότητα αυτές οι οικονομικές πολιτικές απολάμβαναν ισχυρή λαϊκή στήριξη.
Ούτε με τις ευρύτερες εμπειρικές διαπιστώσεις της η Κλάιν τα καταφέρνει καλύτερα. Οι έρευνες σχετικά με τις πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες αποκαλύπτουν ότι τα λιγότερο ελεύθερα πολιτικά καθεστώτα τείνουν να ανθίστανται στην απελευθέρωση των αγορών, ενώ εκείνα τα κράτη με περισσότερες πολιτικές ελευθερίες τείνουν να επιδιώκουν και τις οικονομικές ελευθερίες.
Με τα επεισόδια στην Κερατέα για τον υπό κατασκευή ΧΥΤΑ να κλιμακώνονται, ξαναδημοσιεύω μια ανάρτησή μου από το 2009, όταν αμυνόμενοι τότε ήταν οι κάτοικοι του Γραμματικού. Δεν χρειάζεται να αλλάξω τίποτα.
Διάβασα με μεγάλη χαρά 
..»Σε ό,τι αφορά τη φημολογία περί επερχόμενων μειώσεων των εισοδημάτων στον ιδιωτικό τομέα, ο κ. Δασκαλόπουλος μίλησε για παραφιλολογία, επισημαίνοντας πως «η δημόσια και όχι η ιδιωτική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης».
Όλοι όσοι είναι στην αγορά (δεν εννοώ τους ΔΥ που κάνουν shopping στην Ερμού) αναγνωρίζουν ότι ο φετινός χειμώνας είναι από τους χειρότερους, και όλοι εκτιμούν ότι τα ακόμη χειρότερα έρχονται.
Πολιτική είναι... 
